Zeytinyağı Hakkında
Zeytinyağın ana bileşeni doymamış yağ asididir. Bunun yanında palmitik asit de içerir (doymuş yağ asididir). Olgunlaşmış zeytin, toprak ve hava şartlarına bağlı olarak yüzde 15-35 yağ içerir. Zeytinyağı + 6 derecede donar ve 300 derece ise ısı noktasıdır. Zeytinyağını diğer yağlardan ayıran özellik ise, bunu direkt meyvenin (zeytinin) kendisinden elde ettiğimiz meyve suyu dur. Oysa diğer yağları tohumundan elde ederiz. Zeytinyağın sağlıklı bir besin maddesi olarak kabul edilmesinin başlıca 2 nedeni vardır. Yağın kendisi tekli doymamış yağ asidi açısından zengin ve içerisinden bulunan antioksidanlar sayesinde hücreleri yaşlanmaya karşı korur. Bu nedenlerden dolayı, yağdan fakir bir diyet programı uygulanırken zeytinyağı anlamlı olabilir. Bitkisel yağlar hayvansal yağlardan daha fazla doymamış yağ asitleri içerir. Doymamış yağ asitleri hem kandaki kolesterol seviyesini düşürür hem de kandaki yağ düzeyini olumlu etkiler.
Şayet doymamış yağ asitleri uzun süre yüksek ateşte ısınırsa, yağ asit zincirleri ayrılarak serbest radikaller ve trans yağlar oluşur. Bu nedenle zeytinyağı bir defaya mahsus ısıtılabilir. fakat kızartmalarda kullandığımız gibi yağı birkaç kez kullanmak zararlıdır.
Zeytinyağının Özellikleri
Tekli Doymamış Yağlar
-
- Kolesterol düşürücü etkiye sahip
- Kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır
- Bulunduğu besinler: zeytinyağı, fındık ve avokado
Çoklu doymamış yağlar
-
- Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu yağlar
- Hormonlarımız için yapı taşları oluştururlar
- Omega 3 yağ asitleri bu gruba dahildir.
- esansiyel yağ asitleri açısından zengindirler
- vücut kendisi üretemediğinden dolayı besinlerden almamız gereken yağ asitleridir.
- Bulunduğu besinler: sıvı yağlar örneğin ayçiçekyağı, kolza yağı (= kanola yağı), ketentohumu yağı, fındık yağı, mısırözü yağı, yağlı balık türleri örneğin somon balığı, uskumru, sardalya ve ringa balığı.
Tekil Doymamış Yağlar
-
- Yağdaki kolesterol seviyesini çıkartır ve damar sertliğine yol açar.
- Hayvansal gıdalarda bulunur örneğin peynir, et ve türevleri
- Hindistan yağı, bisküviler ve pastalarda bulunur.
Zeytinyağın mutfaktaki rolü
Market alış verişi yaptığımızda, zeytinyağını farklı çeşitlerini buluruz. Oysa yemeklerde, kızartmalar’da, salatalarda ve hatta sabah kahvaltılarında ekmeğe bandırdığımız zeytinyağı için üreticiler farklı çeşitlerini önerebiliyorlar.
Raffine Zeytinyağı
-
- herhangi bir katkı maddesi yoktur.
- asit derecesi yüksektir: asit oranı 0,8 ve altındadır.
- doğal yapısını bozmadan rafine edilmiştir.
- sarının değişik tonlarında rengi vardır.
- kokusuz ve hafiftir
- kızartmalarda özellikle tavsiye edilir.
- diğer yağlara göre kızartmalarda kullanmak daha sağlıklıdır.
- yüksek ısıya dayanıklıdır.
- defalarca kullanılabilir bu özelliği ile ekonomiktir.
Riviera Zeytinyağı
-
- natürel zeytinyağı karışımından oluşur: rafine (%85) + sızma zeytinyağı karışımı (%15)
- rengi yeşilden sarıya değişen tonlarda
- kendine özgü koku ve tadı vardır.
- oleik asit derecesi maksimum 1,5 dır.
- her tür sıcak ve soğuk yemek için tavsiye edilir.
Sızma Zeytinyağı
-
- en saf ve en doğal halidir
- kimyasal işleme tabi tutulmamıştır
- kendine has bir aroma ve kokusu vardır
- üretim aşamasında vitamin kaybına uğramaz
- rengi berrak, sarıdan yeşile değişebilmektedir
- her tür soğuk ve sıcak yemek için tavsiye edilir
- kansere karşı mücadelede önemli rol oynar (köpekbalığından çıkartılan sgualene adlı madde sızma zeytinyağında bol miktarda bulunur)
- EN ÇOK ÖNERİLEN zeytinyağıdır.
Çeşnili Zeytinyağı
Çeşnili zeytinyağlarına değişik baharat, meyve ve sebzeler veya bunların aromaları katılarak çeşitlendirilmesi ile elde edilmiştir. Bütün bu faydalı özelliklerinin yanında dikkat etmemiz gereken bir kaç nokta vardır. Zeytinyağı alırken markalı olanları tercih etmeye özen göstermeliyiz. Zeytinyağı +6 derecenin altında donabilir ancak donduktan sona çözüldüğünde kalitesi bozulmaz. Zeytinyağını genelde raflardan aldığımız plastik şişelerde saklarız ancak cam şişe hem raf ömrünü uzatır hem de daha sağlıklıdır. Artık her yerde çeşit çeşit yağ şişeleri ve sağlıklı mantar tıpalar bulmak mümkündür. Zeytinyağını saklarken ısı ve direkt güneş ışığına maruz bırakmamalıyız. Serin ve kuru yerde saklanmalı ve hava almamalıdır. Sızma Zeytinyağı: Sızma Zeytinyağı veya Naturel Zeytinyağı, yağ asit derecesine göre kendi içerisinde Naturel Sızma, Naturel Birinci ve Naturel İkinci olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Naturel Sızma Zeytinyağının, yağ asitliği oleik asit cinsinden en fazla %1 olup Naturel Birinci Zeytinyağının yağ asitliği oleik asit cinsinden en fazla %2 Naturel İkinci Zeytinyağının yağ asitliği ise oleik asit cinsinden en fazla %3,3 tür.
Sağlıklı günler dileği ile…